Parentyfikacja polega na odwróceniu ról w rodzinie, w wyniku czego dziecko pełni rolę opiekuna, partnera i powiernika w stosunku do swych rodziców. Rodzice są dumni, że ich dziecko jest takie dojrzałe, że radzi sobie bardziej niż jego rówieśnicy. Czy aby na pewno jest to powód do dumy?

Każdy człowiek powinien przeżywać wszystkie okresy życia stosownie do wieku i dojrzałości. Dzieciństwo to okres zabawy, radości i beztroski. Poprzez ten okres dziecko przygotowuje się do dorosłości. Dziecko w tym okresie swego życia powinno być zaopiekowanie, powinno czuć się bezpiecznie. Pokazał to eksperyment H. Harlowa przeprowadzony w 1961 roku. Zespół badaczy zbudował dwie sztuczne matki. Były wykonane z drutu. Jedna miała butelkę z mlekiem (potrzeby fizjologiczne z hierarchii potrzeb A. Maslowa) druga natomiast nie miała butelki z mlekiem tylko miękkie futerko (potrzeby bezpieczeństwa z hierarchii potrzeb A. Maslowa), do którego Rezusy (Makaki Królewskie) mogły się przytulać. Eksperyment pokazał, że Rezusy spędzały około 17 godzin na dobę miękką matką a z tą, która miała pokarm mniej niż godzinę. I gdy Rezusy się przestraszyły biegły do matki miękkiej, gdyż ona gwarantowała poczucie bezpieczeństwa właśnie przez przytulenie się. Następnie, gdy lęk minął Rezusy szły poznawać nowe nieznane otoczenie. To takie zwykłe zdawałoby się przytulenie powodowało, że "posilały się psychicznie". Wynika to z faktu, że podczas przytulania się wydziela się oksytocyna (hormon przywiązania; szczęścia).

Zabierając dziecku radość dzieciństwa poprzez parentyfikację sprawiamy, że w przyszłości dziecko będzie niespokojne, perfekcyjne, agresywne, o niskim poczuciu własnej wartości. W parentyfikacji zadania oraz obciążenia przypadające na dziecko są z reguły nieadekwatne do jego poziomu rozwoju i możliwości.

O parentyfikacji mówi się w przypadku takiego odwrócenia ról rodzinnych, w którym dziecko, celem zapewnienia sobie opieki i zainteresowania ze strony rodziców poświęca własne potrzeby egzystencjalne i emocjonalne. W tym kontekście wyróżnia się dwa typy parentyfikacji:

• emocjonalny (dziecko jest powiernikiem, "terapeutą", towarzyszem w troskach, przyjacielem, mediatorem, czy też "naczyniem" do wylewania stanów emocjonalnych rodzica),
• instrumentalny (zaspokajanie przez dziecko potrzeb materialnych i fizycznych rodziny, np. praca zarobkowa, opieka nad rodzeństwem lub seniorem, zakupy, załatwianie spraw urzędowych, dokonywanie opłat bieżących)

Parentyfikacja to zabranie dziecku swobody i zabawy.

W Medic Parku w Płocku prowadzimy terapię osób, które podejrzewają, że w dzieciństwie doświadczyły parentyfikacji. Ważnym jest, aby przepracować swoją przeszłość, by już nigdy na nas nie ciążyła. Jest to możliwe. Jest to możliwe "zacząć życie od nowa".

Serdecznie zapraszam, do zobaczenia.

dr Dawid Misiak